Đề nghị quý báo cho biết khi một người có trách nhiệm trong ngành tư pháp cố tình sửa chữa, làm sai lệch hoặc tiêu hủy, làm mất hồ sơ vụ án thì bị xử lý như thế nào ?

Trả lời :
Điều 300 Bộ luật Hình sự về tội làm sai lệch hồ sơ vụ án quy định: “1. Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Tòa án, nhân viên tư pháp khác, người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự nào mà thêm, bớt, sửa đổi, đánh tráo, hủy, làm hư hỏng các tài liệu, vật chứng của vụ án hoặc bằng các thủ đoạn khác nhằm làm sai lệch nội dung hồ sơ vụ án, thì bị phạt tù từ một năm đến năm năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm:

a) Có tổ chức;

b) Gây hậu quả nghiêm trọng.

3. Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm.

4. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm”.

 Hồ sơ vụ án là tập hợp những tài liệu, vật chứng thu thập được hoặc được hình thành trong quá trình giải quyết vụ án và được thu thập theo một trình tự chặt chẽ do Bộ luật Tố tụng hình sự quy định, nhằm đảm bảo tính khách quan, toàn diện và đầy đủ, phục vụ tốt cho việc giải quyết vụ án.

 Làm sai lệch hồ sơ vụ án là hành vi phạm tội của những người do nhiệm vụ mà có quan hệ đến hồ sơ vụ án, được tiếp xúc với hồ sơ vụ án đã lợi dụng điều kiện công tác để thêm, bớt, sửa đổi, đánh tráo, hủy hoặc bằng các thủ đoạn khác làm hư hỏng tài liệu, vật chứng của vụ án nhằm mục đích làm cho nội dung hồ sơ vụ án bị sai lệch, không phù hợp với thực tế mà vụ án đó đã xảy ra.

 Các hành vi vi phạm có thể là tự viết lời khai cho bị can theo hướng gỡ tội, bỏ ra ngoài hồ sơ những tài liệu chứng cứ có ý nghĩa buộc tội hoặc gỡ tội, hủy hoặc đánh tráo một số tài liệu hoặc vật chứng nào đó để đạt ý đồ bảo vệ quyền lợi cho một bên...

 Tuy nhiên, người vi phạm chỉ bị xét xử về tội này khi có lỗi cố ý với động cơ, mục đích rõ ràng. Trường hợp do lỗi vô ý mà làm hư hỏng, làm thất lạc các tài liệu, vật chứng của vụ án thì tùy theo từng trường hợp cụ thể, nếu xét thấy cần thiết, sẽ bị xử lý về mặt hành chính. Nếu vi phạm do lỗi cố ý mà dẫn đến hậu quả nghiêm trọng thì có thể bị xử phạt về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 285 Bộ luật Hình sự.

 Những người có hành vi giúp đỡ người phạm tội làm sai lệch hồ sơ vụ án như bác sĩ giúp luật sư thay đổi giấy chứng thương, giám định viên giúp điều tra viên sửa đổi kết quả giám định theo hướng nặng hơn hoặc nhẹ hơn so với thực tế... thì có thể bị xử lý về tội làm sai lệch hồ sơ vụ án với vai trò đồng phạm (người giúp sức) khi người giúp đỡ biết rõ việc mình làm là tiếp tay cho người kia làm sai lệch hồ sơ vụ án, biết rõ những tài liệu mà mình cung cấp là sai sự thật nhưng vẫn làm. Trường hợp người đó không biết việc mình làm là tiếp tay cho người phạm tội làm sai lệch hồ sơ vụ án thì bị xử lý về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 285 Bộ luật Hình sự).